Konsekwencje aborcji dla zdrowia kobiety

Aborcja jest zawsze zabiegiem mogącym spowodować powikłania. Zdarzają się one tym częściej i są tym poważniejsze, im bardziej zaawansowana była ciąża, a zabieg przeprowadzony w niewłaściwych warunkach.
Nestor polskiego położnictwa prof. dr med. Adam Czyżewicz wypowiedział już w roku 1927 znamienne słowa, które do dziś nie utraciły aktualności: "Każde poronienie naturalne czy sztuczne jest chorobą, której powikłań ani ciężkości nikt nie może przewidzieć".

Wyróżnia się powikłania wczesne, późne i odległe.

Do powikłań wczesnych należą krwotoki, spowodowane niecałkowitym usunięciem trofoblastu, rozdarciem szyjki macicy lub przebiciem ściany macicy. Przebicie macicy może doprowadzić do zapalenia otrzewnej i wstrząsu krwotocznego. W celu oceny rozległości uszkodzenia ściany macicy i zeszycia miejsca przebicia, musi być wykonany w trybie pilnym zabieg operacyjny otwarcia jamy brzusznej lub laparoskopia.
W czasie wykonywania zabiegu aborcyjnego może nastąpić także zator gazowy i nagła śmierć.

Do powikłań późnych aborcji zaliczamy zakażenia miejscowe i uogólnione.
Infekcja miejscowa obejmuje zwykle błonę śluzową szyjki i trzonu macicy oraz jajowody i jajniki. Jeżeli nie jest odpowiednio leczona, może się rozszerzyć na narządy miednicy lub nawet na całą jamę brzuszną. Mimo leczenia antybiotykami zakażenie może przejść w stan przewlekły lub mogą się rozwinąć ropnie jajowodów albo miednicy mniejszej. Są to zwykle poważne powikłania, wymagające długotrwałej, uporczywej kuracji lub interwencji chirurgicznej. Ropnie takie mają tendencję do przebijania się do pęcherza moczowego czy odbytnicy.
Jako późne powikłanie uogólnione może się rozwinąć zakrzepowe zapalenie żył miednicy i kończyn dolnych z następową ropowicą. Zakrzepy krwi zaś mogą spowodować śmiertelny zator płuc.
Do bardzo poważnych powikłań późnych należą ponadto zakażenia ogólne krwi: tzw. posocznica, czyli zakażenie krwi z wysoką gorączką, rozsianym wykrzepianiem krwi, żółtaczką hemolityczną i uszkodzeniem nerek z bezmoczem włącznie. Mogą one spowodować konieczność wycięcia macicy i rozpoczęcia dializy.
Istnieją również odległe powikłania aborcji: niepłodność, nawracające stany zapalne dróg rodnych oraz zaburzenia miesiączkowania z brakiem owulacji.
Przebyty zabieg aborcji może się również odbić niekorzystnie na przebiegu następnej ciąży.
W jego następstwie może rozwinąć się ciąża pozamaciczna, nastąpić poronienie samoistne, poród niewczesny albo przedwczesny jako skutek niedomagania szyjki macicy. Istnieje większe prawdopodobieństwo łożyska przodującego lub łożyska przyrośniętego, wikłającego przebieg trzeciego okresu porodu.
Obserwuje się często skutki psychologiczne aborcji - jest to tak zwany zespół poaborcyjny.

________________________

TROFOBLAST

- od około 4. dnia (do około 6.) komórki zarodka rozpoczynają się dzielić na dwie grupy - węzeł zarodkowy i trofoblast. Komorki węzła dadzą początek ciału zarodka ludzkiego, a trofoblast przekształci się w kosmówkę, a potem w łożysko.

LAPAROSKOPIA

- wprowadzenie przyrządu optycznego, laparoskopu, przez powłoki brzuszne w celach diagnostycznych (wziernikowanie) lub celem monitoringu operacji narządów jamy brzusznej lub miednicy.

DIALIZA OTRZEWNOWA

- zabieg oczyszczania pozanerkowego przez wielokrotne przepłukiwanie jamy otrzewnej w stanach niewydolności nerek.

ZAPALENIE OTRZEWNEJ

- pojawia się stały ból, który szybko rozprzestrzenia się na całą jamę brzuszną. Towarzyszy mu wzmożone deskowate napięcie jamy brzusznej, obrona mięśniowa i wzmożona wrażliwość powłok brzusznych. Często zdarzają się bolesne, męczące wymioty. Z obawy przed bólem chory leży nieruchomo na plecach, mając przykurczoną głowę i nogi; charakterystyczna jest tzw. twarz Hipokratesa - z zaostrzonymi rysami, pozornie wydłużonym nosem przy zapadniętych policzkach i oczach, z wyrazem lęku. Przebieg zapalenia otrzewnej jest bardzo ciężki, a choroba pzostawiona własnemu losowi zawsze śmiertelna. Spadek gorączki i ciśnienia, sinica i wymioty przy zanikjącym, szybkim tętnie zwiastują zgon.
Leczenie polega na ogół na chirurgicznym otwarciu jamy brzusznej, usunięciu przyczyny zapalenia i oczyszczenia jamy otrzewnej.

WSTRZĄS KRWOTOCZNY

- na skutek utraty krwi objętość krążącej krwi znacznie maleje. Aby utrzymać właściwe ciśnienie, naczynia krwionośne kurczą się: najpierw skórne i mięśniowe, później naczynia jelit i nerek. Zachowany jest przepływ w narządach życiowo ważnych - mózgu i sercu. Jednak długotrwałe niedokrwienie powoduje wreszcie rozkurcz wszystkich naczyń, dlatego krew, której jest za mało, krąży bardzo powoli, a ciśnienie szybko spada do wartości krytycznej
60 mmHg. Następuje zapaść naczyniowa, po 10 sekundach - omdlenie (niedokrwienie mózgu), a po 30 sekundach - objawy śmierci klinicznej.
ZATOR GAZOWY - na skutek uszkodzenia dużych żył, na przykład podczas zabiegów i operacji, może się do nich dostać powietrze. W postaci baniek miesza się ono z krwią i płynie do serca (prawego przedsionka, potem prawej komory). Jeśli powietrza jest bardzo dużo (300 - 400 ml) bańki mogą się tu zatrzymać: następuje śmierć, bo serce, które nie jest w stanie przepchnąć powietrza do tętnicy płucnej, zatrzymuje się w rozkurczu. Jeśli ilość powietrza jest mniejsza, drobniejsze pęcherzyki płyną z krwią do płuc i tam ulegają wchłonięciu - w takim przypadku nie ma powikłań. Czasem drobne bańki powietrza płyną dalej, z powrotem do naczyń obwodowych. Czopują wówczas naczynia w narządach życiowo ważnych (w mózgu, w sercu), co może kończyć się nawet śmiercią.

Zakrzepowe zapalenie żył

- ropowica, czyli ropne zapalenie żył lub naczyń chłonnych (spowodowane przez zjadliwe szczepy bakterii ropotwórczych) prowadzi do ropnicy (yemii). Ropa - gęsta, lepka ciecz, zawierająca białe ciałka krwi, bakterie i ich toksyny, komórki martwicze organizmu i enzymy - przedostaje się do krwi. Bakterie krążąc z krwią, mogą powodować powstawanie ropni w innych narządach.

Zator płuc

- polega na zamknięciu jednej z tętnic płucnych przez zakrzep, który przywędrował z krwią. Szczyt tworzenia zakrzepów pooperacyjnych przypada na około 7. dzień po zabiegu. Istnieją dodatkowe czynniki ryzyka wystąpienia zatoru płuc, m.in. leczenie estrogenami i stosowanie antykoncepcji hormonalnej. Zakrzepy powodujące zator płuc mogą prowadzić do niewydolności prawokomorowej serca, mniejsze zatory mogą powodować zawały krwotoczne płuc. Przeciętna śmiertelność wynosi 10 proc. Pacjentka odczuwa duszności, bóle w klatce piersiowej, kołatania serca, może się silnie pocić, kaszleć, wreszcie zemdleć.

Rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe, czyli DIC

- polega na tworzeniu się mikrozakrzepów w końcowych odcinkach łożyska naczyniowego. Może być skutkiem różnych powikłań położniczych - typu przedwczesne odklejenie łożyska, zatrzymanie poronienia, poronienie septyczne, poronienie indukowane NaCl. Powikłaniami DIC mogą być wstrząs, ostra niewydolność nerek (skutkiem czego jest bezmocz - dobowa ilość moczu poniżej 100 ml) i płuco wstrząsowe.